Vụ Đông Xuân ở ĐBSCL sẽ phải đối mặt với những khó khăn, thách thức về nguồn nước, xâm nhập mặn nên mục tiêu đạt 10 triệu tấn lúa sẽ hết sức khó khăn.
Vụ lúa Đông Xuân 2023 - 2024 vùng ĐBSCL sẽ xuống giống gần 1,5 triệu ha với sản lượng dự kiến hơn 10 triệu tấn lúa. Mặc dù có những tín hiệu thuận lợi từ thị trường, song vụ lúa lớn nhất trong năm ở ĐBSCL sẽ phải đối mặt với những khó khăn, thách thức về nguồn nước khi được dự báo do ảnh hưởng của El Nino, lượng mưa thiếu hụt ở hầu hết các nơi trên khu vực Nam Bộ cũng như khu vực trung và hạ lưu sông Me Kong. Đồng thời mức độ sử dụng nước trên khu vực thượng nguồn cũng gia tăng nên khả năng thiếu hụt nguồn nước ngọt trong mùa khô 2023 - 2024 ở ĐBSCL là rất lớn.
Khả năng hạn, mặn sớm và gay gắt
Theo nhận định từ Viện khoa học thủy lợi miền Nam, trạng thái El Nino khả năng kéo dài đến hết năm 2023 và sang đầu năm 2024. Vùng có khả năng chịu ảnh hưởng của xâm nhập mặn gồm Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang và Hậu Giang. Ngoài những vùng có khả năng chịu ảnh hưởng trực tiếp xâm nhập mặn thì khô hạn có khả năng gây ảnh hưởng cho các vùng cách biển từ 30-70 km. Tuy nhiên, nếu xâm nhập mặn đến sớm và thời gian kéo dài với nồng độ mặn cao thì một số vùng cặp theo sông Tiền, sông Hậu thuộc Vĩnh Long, Cần Thơ, Bến Tre và Tiền Giang có thể bị hạn mặn cục bộ cho các trà lúa và cho vườn cây ăn trái.
Ông Lê Đình Quyết, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết, lượng mưa từ tháng 9 - 11 năm nay xấp xỉ và cao hơn trung bình nhiều năm không nhiều. Từ tháng 12/2023- 2/2024 lượng mưa phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm trên hầu khắp khu vực Nam Bộ và khả năng rất ít mưa trái mùa trong mùa khô năm 2023-2024. Vì vậy, các địa phương cần đề phòng nguy cơ thiếu nước ngọt trong mùa khô và xâm nhập mặn vào sâu nội đồng trong mùa khô 2023-2024.
Đề ra nhiều giải pháp cho vụ lúa Đông xuân đảm bảo 10 triệu tấn lúa
Trước những dự báo, các địa phương trong vùng sẽ tập trung những giải pháp để ứng phó với tình hình xâm nhập mặn sớm và sâu hơn đảm bảo đủ lượng nước cho sản xuất lúa và sẽ hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn, mặn gây ra.
Cục trồng trọt - Bộ NN&PTNT cũng khuyến cáo, thời vụ và diện tích xuống giống theo từng vùng ở vụ lúa lớn nhất trong năm. Những vùng có nguy cơ hạn cuối vụ gồm các tỉnh Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang sẽ xuống giống sớm từ ngày 10 - 30/10 với diện tích khoảng 375.000 ha. Còn khoảng 1,1 triệu ha sẽ xuống giống từ ngày 1/11 cho đến ngày 31/12.
Riêng một số vùng xuống giống vụ lúa Đông Xuân muộn kết thúc xuống giống trước ngày 10/1/2024. Việc bố trí thời vụ sản xuất lúa năm cực đoan cần bám sát theo việc vận hành các hệ thống công trình thủy lợi, đồng thời căn cứ theo bản đồ nguy cơ cho lúa vào những năm cực đoan đã được xây dựng trước đây để làm cơ sở cho bố trí mùa vụ sản xuất.
Theo ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ NN&PTNT), việc bố trí thời vụ như trên và chủ động xuống giống sớm, linh hoạt cho những vùng ảnh hưởng của xâm nhập mặn hàng năm tại các tỉnh ven biển sẽ đảm bảo đủ lượng nước cho sản xuất lúa, hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn, mặn gây ra. Ngoài ra cũng đề phòng khô hạn cục bộ tại một số địa bàn thuộc vùng phù sa ngọt.
Để né hạn mặn, ngoài việc bố trí lịch thời vụ hợp lý, người dân cũng có thể sử dụng các giống lúa ngắn ngày, thay vì sử dụng giống 110 ngày thì có thể sử dụng giống 95 ngày hoặc 100 ngày. Ngoài ra, trước dự báo xâm nhập mặn sớm và vào sâu thì các địa phương cũng cần có kế hoạch dự trữ nước và thường xuyên theo dõi bản tin thời tiết nông vụ để chủ động ứng phó. Bên cạnh đó, việc việc xuống giống sớm cũng có lợi thế nhất định khi giá lúa, giá gạo xuất khẩu đang ở mức cao và một quốc gia tăng cường thu mua dự trữ sẽ là điều kiện thuận lợi cho cả người dân, doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung, trước diễn biến bất thường thời tiết, ảnh hưởng El Nino, các địa phương trong vùng cần đảm bảo lịch thời vụ lúa Đông Xuân 2023-2024 theo đúng khuyến cáo. Đồng thời, rà soát, xây dựng kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2023 -2024 phù hợp với điều kiện khí hậu thời tiết, phòng tránh hạn hán xâm nhập mặn, đảm bảo diện tích, năng suất, chất lượng; thường xuyên cập nhật thời tiết, khí hậu, thủy văn, dự báo tình hình sâu bệnh gây hại; tập trung chỉ đạo xuống giống sớm, đặc biệt là các tỉnh ven biển.
Trước những dự báo nguồn nước cho sản xuất lúa Đông Xuân sẽ gặp nhiều khó khăn, việc xuống giống sớm trong tháng 10 theo khuyến cáo sẽ tận dụng nguồn nước cho sản xuất và không bị hạn cuối vụ, nhất là các tỉnh ven biển, những vùng đã bị thiệt hại do hạn mặn năm 2015-2016.
Đặc biệt, trước những biến động của thị trường lúa gạo hiện nay đang có những thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp khi giá lúa, gạo luôn ổn định và ở mức cao, việc xuống giống sớm và theo khuyến cáo ở vụ lúa lớn nhất trong năm sẽ giảm những thiệt hại không đáng có, đảm bảo sản xuất lúa an toàn, đạt thắng lợi với mục tiêu trên 10 triệu tấn lúa.
Nguồn: vov
